Veiligheid: Mag ik dan bij jou?

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Deel 2 van een zesluik over de inelastische gedragingen bij honden

1. Inleiding

2. Veiligheid

3. Slaap

4. Lichaamsverzorging

5. Eten & drinken

6. Beweging

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

“Als het onweer komt, en als ik dan bang ben,

Mag ik dan bij jou?

Als de avond valt, en ’t is mij te donker,

Mag ik dan bij jou?

Als er een regel komt, waar ik niet aan voldoen kan

Mag ik dan bij jou?

Als het einde komt, en als ik dan bang ben,

Mag ik dan bij jou?”

In deel 1 is uitgelegd dat inelastische gedragingen de basisbehoeften zijn. Onze honden zullen ten koste van (bijna) alles proberen deze behoeften te vervullen. Als dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld doordat mensen ze daar in beperken, geeft dat een hoop frustratie en een verminderd welzijn. Het is dus belangrijk om goed te kijken hoe je je hond hierbij kan helpen. Zo verbeter je hun welzijn.

Elke hond heeft de behoefte om zich veilig te voelen. Een gevoel van veiligheid is een voorwaarde om zich te kunnen ontwikkelen en zowel fysiek als mentaal goed te functioneren. Indien je hond zich niet veilig voelt, ontstaat er stress, wat weer verschillende lichamelijke en psychische gevolgen kan hebben. Veel gedragsproblemen bij honden ontstaan door een gebrek aan veiligheid en de daaruit voortvloeiende stress.

Jij hebt invloed op de veiligheid van je hond. Graag zoomen we hier met jullie verder op in. Waar kun je op letten? Wat kun jij doen om je hond zich veilig te laten voelen?

• De start: de basis van veiligheid wordt al gelegd in de baarmoeder van de moederhond. Het lijkt er zelfs op dat ervaringen van generaties terug hier invloed op kunnen hebben. Dit wordt het genetisch geheugen genoemd. De omstandigheden bij de fokker zijn ook van belang. Denk hierbij aan een stabiele moederhond en andere ondersteunende volwassen honden. De moederhond en pups hebben voldoende rust en ontspanning nodig. Verder van belang zijn het op maat socialiseren, het moment van het nest verlaten, de begeleiding rondom de verhuizing, de nabijheid van jou als eigenaar. Zo zijn er nog vele factoren tijdens de puptijd die invloed hebben op zijn gevoel van veiligheid. Zie voor meer info betreft dit onderwerp ons blog: 'Help, ik ga verhuizen'.

• Een stabiele, voorspelbare en beschikbare eigenaar zijn: je hond moet op jou kunnen vertrouwen. Als jij rustig bent, helpt hem dat om ook rustig te zijn. Het helpt ook als hij weet wat hij aan je heeft, wat hij kan verwachten. Door vaste patronen in te bouwen maak je situaties voorspelbaar. Dit vergroot het gevoel van veiligheid. Als je bijvoorbeeld zonder je hond van huis gaat, kan het helpen om al tijdens het aantrekken van de schoenen (voor hem een teken dat je weggaat, maar mag hij mee?), te zeggen of je met of zonder hem de deur uit gaat. Door dit structureel te doen gaat je hond begrijpen wanneer hij wel en niet mee mag. Honden zijn van oorsprong sociale dieren die niet alleen zijn. Het alleen zijn is iets wat de meeste honden wel kunnen leren, maar dit moet meestal in kleine stapjes worden opgebouwd. Je hond heeft daarvoor eerst voldoende vertrouwen nodig in jou, zijn omgeving en zichzelf. Ook zal de duur van alleen kunnen zijn, zonder veel stress op te bouwen, voor vrijwel alle honden altijd beperkt blijven tot een aantal uur. Film het alleen zijn om goed in te kunnen schatten wat je hond aan kan. Je kunt bijvoorbeeld een babyfoon met camera of een speciale app op je telefoon gebruiken om live mee te kijken, of filmen met de webcam op je laptop en dit later terugkijken. Ook als je een volwassen hond hebt en denkt dat hij prima alleen kan zijn, is het goed om dit zo af en toe te blijven controleren. Je zult de eerste niet zijn die er zo achter komt dat zijn hond tijdens het alleen zijn heel onrustig is en uren zit te wachten bij de deur, blaft of piept of heen en weer drentelt. Als er andere huisgenoten in huis zijn zoals kinderen of andere dieren, leer ze hoe ze rustig, veilig en respectvol met je hond om kunnen gaan. Begeleid ze wanneer er te veel opwinding of spanning is. Zorg dat het niet kan escaleren en hou het voor iedereen leuk. Gebruik zo nodig hekjes om (tijdelijk) afstand te creëren.

• Stel je hond zo min mogelijk bloot aan angst of straf. Vermijd fysieke correcties volledig (tik tegen de neus, ruk aan de lijn, in de nek grijpen, schopje tegen de flank, op de rug rollen et cetera) en wees zeer terughoudend met het gebruiken van verbale correcties (uh, nee, foei, stem verheffen et cetera). Ook wanneer er conflict is tussen anderen in zijn omgeving, bijvoorbeeld als jij en je partner ruzie maken, geeft dat een gevoel van onveiligheid bij je hond. In plaats van hem te vertellen wat je niet van je hond wilt zien, probeer hem het gewenste gedrag aan te leren. Stel je hebt een hond die tegen visite opspringt, ga dan niet boos laag roepen of hem een knietje geven, maar leer hem hoe je wel wil dat hij visite begroet en beloon dit. Maak van tevoren een plan en begeleid je bezoek hierbij. Voorkom dat je hond bang is voor jou of andere huisgenoten. Verdiep je in de kalmerende signalen van honden en observeer kritisch het gedrag van je hond tijdens contact met jou, andere mensen en andere dieren. Geeft hij aan meer ruimte te willen, geef hem die dan. Gromt hij? Bestraf dit nooit maar kijk waarom hij gromde. Grommen is een manier van communiceren om agressie te voorkomen. Als een hond bijvoorbeeld ervaart dat er geen eten of spullen van hem worden afgepakt, zal hij het ook niet hoeven te verdedigen. Hij voelt zich dan veilig genoeg om op jou te vertrouwen.

• Voorkom angstige ervaringen zo veel mogelijk. Voor de meeste honden geldt dat een kermis, drukke markt of ander evenement veel te heftig is. Probeer je te verplaatsen in de belevingswereld van je hond, en let heel goed op zijn signalen. Wil je de stad in, vraag jezelf dan af of je jouw hond niet beter thuis kunt laten. Of ga op een rustig tijdstip. Houd ook je hond goed in de gaten in het contact met andere honden. Is het voor alle partijen leuk? Voelt jouw hond zich niet veilig bij de andere hond(en), haal hem dan uit de situatie. Ook als je ziet dat een andere hond zich niet veilig voelt door jouw hond, is het goed om het contact te verbreken. We zullen in een ander blog meer schrijven over spelgedrag en beweging. Het bieden van steun aan je hond zorgt er niet voor dat je zijn angst versterkt. Schrikt je hond ergens van, bijvoorbeeld van een knal of van een (in zijn ogen) vreemd voorwerp? Je hond op zo’n moment negeren kan de angst juist erger maken. Je kunt aan je hond benoemen wat er aan de hand is en hem even geruststellen. Misschien wil jouw hond even kijken wat er aan de hand was of wil hij juist meer afstand. Geef hem die mogelijkheid. Door te zorgen voor positieve ervaringen waarbij je de grenzen van je hond goed in de gaten houdt, zal je hond meer zelfvertrouwen krijgen. Gaat je hond tegen je been aan staan, gaat hij ineens zitten op straat of is er ineens een plekje waar hij moet snuffelen bij het zien van een andere hond? Afhankelijk van de situatie kun je als eigenaar inschatten hoe je jouw hond kan steunen. Wellicht heeft hij tijd nodig om de situatie rustig te kunnen observeren of heeft hij meer ruimte nodig om te kunnen passeren. Het kan ook zijn dat de wandeling te lang is en dat het is tijd om naar huis te gaan.

• Eigen keuzes mogen maken vergroot ook het gevoel van veiligheid. Laat je hond bijvoorbeeld eens (een deel van) de route bepalen. Vanzelfsprekend betekent dit niet dat je geen begrenzing aan je hond mag geven. De weg oversteken terwijl er auto’s aankomen is tenslotte absoluut niet veilig. Creëer de juiste omstandigheden zodat je hond keuzes kan maken die goed voor hem zijn. Gaat je hond graag achter eenden of schapen aan? Voorkom dan dat hij hierin succes heeft en laat hem los op plekken waar deze verleidingen niet aanwezig zijn. Wil je niet dat je hond bij je op de bank gaat liggen, voorkom dan dat hij op de bank kan komen door er tijdelijk een hekje voor te zetten en alternatieve slaapplekken aan te bieden waar je hond zelf vrijwillig uit kan kiezen en voorzie in de behoefte om bij je in de buurt te kunnen slapen. Je kunt meer lezen over het geven van keuzes aan je hond in ons blog: “Uitdaging: Van moeten naar mogen.”

•  Voor de veiligheid van je hond is goed materiaal ook erg belangrijk. Gebruik bij voorkeur een goed passend Y-vormig tuig, hiermee bescherm je de gevoelige structuren in zijn hals en belemmer je hem niet in zijn bewegen. Combineer een tuig bij voorkeur met een lange lijn van minimaal 3 meter. Een uitrollijn/flexilijn kent risico’s voor zowel hond als eigenaar. Een standaardlijn van 1 a 2 meter beperkt je hond tijdens het wandelen waardoor hij weinig of niet kan snuffelen of in tempo variëren. Voor een hond is het echter heel belangrijk dat hij tijdens het wandelen veel informatie kan verzamelen over zijn omgeving, hierdoor voelt hij zich veiliger.

Er zijn dus vele dingen die jij kunt doen om het gevoel van veiligheid bij je hond te vergroten. De essentie is dat het belangrijk is dat je de behoeften van jouw hond begrijpt, zijn signalen herkent en begrijpt waarom hij bepaald gedrag laat zien. Dan kun je hier op inspelen om zo het welzijn van je hond te verbeteren.

Petra & Marleen, SamenWijs met je hond